Sivilleşmeyi bekleyen Mağusa Limanı...

Mağusa, 14. yüzyılda tüm dünyanın en zengin kentlerin biri olmuştu. 1291 yılında Hristiyanların Doğudaki son liman kenti Akka (Acre) Müslümanların eline geçtikten sonra Mağusa Limanı, Doğunun ve Hristiyanların en büyük limanı haline gelmiştir. Denizde yer alan kayalıkların doğal dokusu, Mağusa kentinin de doğal bir liman kenti olmasını sağlamış ve liman da kentin zenginleşmesinde en önemli rolü oynamıştı.

(14. yüzyılda kentte gelişen ticaret, doğuda üretilen ürünler ile batıdaki ürünlerin deniz yolu ile taşınıp el değiştirmesine dayalı bir ticaretti. Örneğin Mağusa’da göze çarpan belli başlı ticari ürünlerin başında deve kılından (saçından) yapılan kumaşlar gelmekteydi. Bunlar oldukça kıymetli ‘Camlet’ veya İtalyanca söylemiyle ‘Camelotto’ denen kumaşlardı. Kentin liman sayesinde ulaştığı zenginlik ve iş hacmi o kadar fazlaydı ki bir sefelik ticarette elde edilen kardan Suriyeli tüccar Simon Nastrano, kentte St.Peter and Paul Kilisesi’ni inşa ettirmişti.) Mağusa Limanı bu tarihsel ve ticari önemini 1974 yılına kadar devam ettirmiştir. Liman, 1974 koşullarında dönüştüğü askeri liman (veya askerin kontrol ettiği liman) durumunu halen devam ettirmektedir. Askerin öncelikli olarak kendi faaliyetleri kolladığı limanda, ani ve keyfi kararlarıyla da ticari faaliyetlere kapatıldığı günler ve haftalarda iş insanlarını ve ülkeyi büyük zararlara da uğratmaktadır. Mağusa kentinin tüm sahilleri çok kısa bir mesafe dışında tamamen 1974 Ağustos ayında oluşan statüko neticesinde askerin kontrolu altındadır. Gerek liman içinde gerekse gerekse liman dışında askeri otoritelerin kontrolu, hem limanın hem de Salamise kadar uzanan kıyıların çok büyük bir kısmının, sivillerin yaşam alanı olmaktan çıkmasına neden olmuştur.

Ortaçağ Avrupasında Doğu ile Batı arasındaki ticaretin en önemli limanı olan ve 1974 yılına kadar da tüm adanın en büyük iş hacmine sahip olan Mağusa Limanı maalesef son 42 yıldan bu yana tarihinin en kötü günlerini geçirmektedir. Taşımacılıkta önemli rol oynayan konteyner servisi, Mersin (Türkiye) üzerinden –via Mersin- daha pahalıya yapılmasının yanında mevcut siyasal sorunlar nedeniyle de deniz ticaretinin dışına itilen Mağusa Limanı, bugün uluslararası deniz hukukunun belirlediği standartlarının altında kalan etik dışı bir yöneticilik anlayışı ile çalıştırılmaktadır. Kötü ün sahibi olan ya da zehirli atık taşıyan gemilerin uğrak noktası haline de gelmiştir.

Öncelikleri ticari rekabet edebilirliliğini kaybeden, çok dar kapsamlı ticari faaliyette bulunan ve sivilleşemeyen limanın ayni zamanda 1974’ten bugüne fiziki altyapısı da geliştirilememiştir. Akdenizde dolaşan zehirli atıkların uğrak limanı da bir başka sorun olarak Mağusa’da yaşanmaktadır. Özelde birçok kuruma sorumsuzca dağıtılan Serbest Liman bölgesinde içindeki araziler nedeniyle Mağusa Limanı bütünüyle gelişme potansiyelini de yitirmiştir. 1974 önce dış liman olarak da bilinen şimdiki Serbest Liman neredeyse kirli bir sanayi ve kirli atıklar bölgesine dönüştürülmüştür.

Kıbrıs sorunun acilen çözülememesi durumunda, tüm kentle beraber limanda da askerin otoritesi devam edecek, kentle liman makus talihini yenemeyecektir. Famagusta Port – from glory to disgrace
Famagusta became one of the world’s richest towns in the 14 th century after Acre - the last port city in Eastern Mediterranean that was in the hands of Christians - was lost to Muslims in 1291. This loss turned Famagusta Port into the largest Christian port in Eastern Mediterranean and the main hub for trade between the Eastern and Western Worlds.

The wealth created through the Famagusta Port was such that, Syrian merchant Simon Nastrano had the town’s St. Peter and Paul Church built with the profit he had gained from only one trade deal. After the glorious days of the Middle Ages, the Famagusta Port remained as the port with the largest business volume in Cyprus and an important commercial hub in the Mediterranean until 1974. In the 42 years since then however, it has been going through the worst days in its history.

In 1974, the Famagusta Port came under the control of the Turkish army. As a port with command of the Eastern Mediterranean, it was considered strategic for maritime and air defence, and remains in the hands of the army to this day. Unlike modern ports governed with international standards, all the security and safety issues, permissions and port activities remain under the authority and control of the Turkish army at the Famagusta Port.

Even though the opening of the Famagusta Port to international trade comes to the fore from time to time within the framework of confidence building measures or other contexts, nobody discusses the fact that this port is not even civilian yet. There are days or weeks, during which the port remains closed to any kind of civilian commercial activity due to some military exercise or action. These often sudden and arbitrary closures cause great losses for companies that trying to make businesses by trading through the Famagusta Port. No investment has been made to improve its now very shabby infrastructure or capacity since it has never been viewed as a port of trade, commerce or tourism, but rather a military port. This further hurts the activity at the port, which is already very low due to the political situation of the northern part of Cyprus.

The once-glorious Famagusta Port has now become the frequent destination of infamous ships or ships that carry toxic waste. An area within the port has turned into a dumpsite of industrial, contaminated and toxic waste. And it seems that it will continue to be so unless the Cyprus problem is solved putting an end to the authority of the Turkish army not only in the Famagusta Port but on the whole town.