Sokak Sokak MAĞUSA – Street by Street FAMAGUSTA

Uzun yıllardır Mağusa Suriçi kentini anlatan, bütünlüklü olarak bir Ortaçağ kentini köşe bucak ayrıntıları ile ele alan bir kitabın eksikliği vardı. Kent bilinci ile beraber yaşadığımız bu antik kenti genç kuşaklara sevdirecek ve 2300 yaşındaki Mağusa'yı herkese hissettirecek, görselliği de ön planda olan bir proje olarak böyle bir kitaptan başlamaya uygun gördüm. Kitap dünyada önemli kentleri anlatan kitaplardan tamamen farklı bir konseptte hazırlanmıştır. Sokaklardan yola çıkarak kentin tarihi ve kültürel zenginliği anlatılmıştır. Binlerce yıllık geçmişinden bugüne kadar Mağusa’nın sokak yapısı değişmeyen bir kent olması de bu çalışmaya ayrı bir anlam yüklemiştir. Dünyada çok az kentte buluınan bir özellik olan ve kurulduğu günden beri değişmeyen sokakları ile beraber barındırdığı medeniyetlere ait çeşitlilik hala daha canlı bir şekilde Mağusa’da yaşanmaktadır.
Bizanslılar, Latinler, Yunanlılar, Nasturiler, Maronitler, Süryaniler, Lüzinyanlar, Cenevizliler, Venedikliler, Osmanlılar, Türkler, İngilizler ve daha nicelerinin gelip geçtiği Mağusa, bu süreçlerde birçok değişik isimler de almıştır.
Arsinoe’den sonra Bizans Döneminde ‘kuma gömülmüş’ anlamını taşıyan, ‘Ammohostos’ olmuştur.
Frenkler ‘Famagusta’ ya da ‘Famagosta’ derken, belki de bir önceki isminden de esinlenmiş olabilirler.
1500’lü yıllarda on bir küsur farklı dil (Latince, İtalyanca, İngilizce, Ermenice, Süryanice, Maronitçe, Makedonca, Arnavutça, Grek, Fildişi, Antik Mısır ve Mısır, Hint dilleri) konuşulmuş; değişik ırk ve medeniyetten, on binden fazla insan yaşamıştır Mağusa’da..
1571’de Osmanlı ile kent tüm gayrı müslimlerden arındırılmış, 1735 yılında büyük bir deprem yaşamış ve çok kültürlü bir kent olma özelliğini tamamen yitirmiştir. Nüfusu 1800’lü yılların ortasında üç yüze kadar inmiştir. Birçok binası harabe olmuş, halkı et tüketemeyen, sıtma ve trahom gibi hastalıklarla boğuşan fakir bir halk haline gelmiştir.
***
Çok yetenekli ve kendi alanlarında uzman grafik tasarımcısı Selma Gürani ve görsel sanatlar ve şehir fotoğrafçılığında kendini geliştiren Barış Parlan ile beraber çalışıp böyle bir kitabı hazırladık. Kitabın İngilizce baskısını da kısa bir sürede hazırlayıp bastık. İngilizce baskısına DAÜ Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şebnem Önal Hoşkara da geniş bir önsöz yazmıştır.
Esas hedefim bu kitabı geliştirip yakında diğer dillerde de yayınlamak olacak. Ayni zamanda Mağusa'nın popüler tarih ve kültürünü inceleyen bir başka kitap da yayına hazırlamaktayım. 
“Sokak Sokak Mağusa” kitabında binlerce yıllık kale kentinin sokaklarında dolaşacaksınız. Uzun yıllar boyunca Kıbrıs’a başkentlik de yapmış bu antik kent Ortaçağ’ın tüm asilliğini üzerinde hala daha ilk günkü gibi barındırmaya devam etmektedir.
Mağusa, yaşayan Ortaçağ kentleri içinde dünyanın en önemli eserlerinden bir tanesi hatta en önemlisi sayılmaktadır. Kente gelenler müze arayıp sorsalar da Mağusa adeta bir açık hava müzesidir...  Kenti çevreleyen ve üç kilometreyi aşan surları, beş yüz dönümden büyük kapsadığı alanla eşi benzeri yoktur. Beş asır öncesinde Venedikliler tarafından kentte misafir edilen Da Vinci’nin de katkılarıyla tasarlanmış bu kalenin içinde 71 sokak bulunmaktadır. Bu sokakları “Sokak Sokak Mağusa” kitabında sizlerle beraber dolaşacağız. Her türlü savaş ve doğa koşullarına karşı direnmiş bu kentte, yüzyıllardır ayakta kalan ve hala daha dimdik duruşuyla gelenleri selamlayan bu yapılar çeşitli kültür ve medeniyetlere aittir.
Onlarca ibadet yeri, kilise, cami ve anıtsal değere sahip yüzlerce mimari değeri de barındıran bu kenti bu kitapla tekrardan “alıcı gözüyle” adım adım gezecek ve hayretler içinde kalacaksınız. Mağusa sizleri çağırmaktaır...
Dr.Okan DAĞLI